Pierwsza praca. Najważniejsze informacje o pierwszej pracy. Wynagrodzenie, umowa, lekarz medycyny pracy

• 17 lutego 2023
• Patrycja

Zdjęcie: Canva; zdjęcie poglądowe

Szykujecie się właśnie do tego, aby pójść do swojej pierwszej pracy? To zawsze wydarzenie bardzo stresujące. W końcu jednak, po przedarciu się przez wiele różnych ofert, stworzeniu swojego CV i kilku rozmowach kwalifikacyjnych – JEST! Udało się. Ktoś chce was u siebie zatrudnić. Do tej pory nie pracowaliście, więc nie można oczekiwać, że wiecie wszystko i już macie świadomość tego, co się wydarzy dalej. Dlatego postanowiliśmy nieco ułatwić start w pierwszej pracy, tworząc ten krótki poradnik. Mamy nadzieję, że pomoże każdemu, kto jeszcze nie wie z „czym to się wszystko je”.

Pierwsza umowa – na co liczyć w tej kwestii?

Umowa to prawda podstawa dotycząca nawiązania stosunku pracy. Tak naprawdę przeglądając ogłoszenia już natknęliście się na to, że poszukiwane są osoby na różne stanowiska i w związku z tym oferowane są kompletnie różne umowy. Tutaj o dzieło, tam B2B, gdzieś indziej o pracę, a jeszcze w innym miejscu – umowa zlecenie. Na czym najbardziej powinno zależeć młodemu przyszłemu pracownikowi? Wydaje nam się, że na umowie o pracę. Wszystko dlatego, że to jedna z najstabilniejszych umów, którą reguluje Kodeks Pracy, a nie kodeks cywilny jak w przypadku umowy zlecenia czy umowy o dzieło. Z resztą zobaczcie sami porównanie rodzajów umów:

1. Umowa o pracę – regulowana poprzez Kodeks Pracy, docelowo może być to umowa bezterminowa. Obowiązkowe ubezpieczenia z tego tytułu to składki emerytalne, rentowe, wypadkowe, zdrowotne i chorobowe (krótko mówiąc – pełen pakiet). Obowiązuje także urlop – od 20 do 26 dni, w zależności od stażu pracy. Obowiązuje także okres wypowiedzenia, w zależności od typu umowy. Nie możemy być zwolnieni z dnia na dzień (chyba, że podpiszemy porozumienie lub zostaniemy zwolnieni dyscyplinarnie w trybie natychmiastowym).
2. Umowa zlecenie – regulowana przez kodeks cywilny, nie podlega żadnym ograniczeniom czasowym, dopóki obu stronom umowy to pasuje, obowiązkowymi ubezpieczeniami są emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne, chorobowe są dobrowolne, a jeśli zlecenie wykonywane jest poza siedzibą zleceniodawcy to nie nalicza się także składki wypadkowej. W przypadku pracy na zlecenie nie ma urlopu (chyba, że zleceniodawca i zleceniobiorca mają porozumienie w tej kwestii i jest to ujęte w umowie). Umowa zlecenie może być w każdym czasie jednostronnie rozwiązana przez którąkolwiek ze stron.
3. Umowa o dzieło – reguluje ją kodeks cywilny, zawierana jest na termin w jakim trwa realizacja dzieła i po tym czasie wygasa, nie ma obowiązku składek ZUS, nie ma tutaj urlopu. Umowa o dzieło wygasa po wykonaniu dzieła i zapłacie należności (zamawiający może jednak zrezygnować w każdym momencie, dopóki dzieło nie zostało ukończone, ale musi zapłacić za czas do momentu zerwania umowy).
4. B2B – to w zasadzie umowa zawierana pomiędzy przedsiębiorstwem a przedsiębiorstwem, więc jeśli nie macie swojej firmy i w ten sposób nie zamierzacie się rozliczać to jest to coś, co was nie dotyczy. Istotnym jest to, że ustalenia są do zapisania w kontrakcie, ale generalnie jak każdy pracuje w swojej firmie to jego dowolne ustalenie.

Dlatego, tak jak wspomnieliśmy, najpopularniejszą i najbezpieczniejszą, a co za tym idzie najkorzystniejszą formą zatrudnienia jest właśnie zatrudnienie na umowę o pracę. I raczej do tego byśmy dążyli. Ale to nie koniec podziałów. Ponieważ sama umowa o pracę również ma kilka „twarzy”. Zobaczcie, jakie są rodzaje umowy o pracę:

1. umowa na okres próbny, zawierana na maksymalny okres 3 miesięcy (po upływie tego czasu nie może być ponownie zawarta z tym samym pracownikiem)
2. umowa na czas określony, określająca termin, w którym dobiegnie końca (może być zawierana trzykrotnie z tym samym pracownikiem i trwać może tylko do 33 miesięcy, a po tym czasie [lub po podpisaniu kolejnej umowy i jej daty] – pracownik zatrudniony będzie na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony)
3. umowa na czas nieokreślony

Dla wielu osób dojście do punktu trzeciego to bardzo ważna sprawa, ponieważ jest to już trochę „pewniak”. Gwarantuje swego rodzaju stabilizację i bezpieczeństwo, więc nic dziwnego, że tak wiele osób chce do niej dotrzeć. Ale nie załamujcie się, jeśli po umowie na 3 miesiące dostaniecie umowę na czas określony – to szansa nie tylko dla pracodawcy, aby was lepiej poznać, ale również dla was jako pracownika, bo możecie lepiej zobaczyć, jak pracuje się w firmie i w razie czego, bez negatywnych konsekwencji, zrezygnować z pracy.

Czym rozpoczyna się pracę w nowej firmie?

Zanim przystąpicie do swoich obowiązków na nowym stanowisku – czeka was sporo załatwiania różnych rzeczy. Pierwszą rzeczą, jaką będziecie musieli wykonać będą obowiązkowe badania u lekarza medycyny pracy, który sprawdzi, czy nie ma żadnych przeciwwskazań do dopuszczenia was do obowiązków na danym stanowisku. Nie ma czego się bać – to praktycznie rutynowe badania, jakie przechodził każdy z nas chociaż raz w życiu. W zależności od stanowiska i rodzaju pracy, takie badania się różnią np. niektórzy będą szli do okulisty, inni będą mieli innego lekarza.

Później przejść trzeba szkolenie BHP – nie należy do najciekawszych, ale jest bardzo ważne. Musimy wiedzieć, jak powinniśmy zachować się w niebezpiecznych sytuacjach, ale również nauczyć się wszystkiego o dostosowaniu swojego miejsca pracy do nas.

W tym czasie pracodawca powinien nas zgłosić do ubezpieczenia społecznego, który obejmuje ubezpieczenie emerytalne, chorobowe itp., o których wspominaliśmy wcześniej. Ma na to 7 dni od momentu zatrudnienia, w innym przypadku przyjdzie mu zapłacić karę, która może wynosić nawet 5 tysięcy złotych.

A co z urlopem?

No dobrze, przebrnęliście już przez to wszystko i teraz zastanawiacie się – co w przypadku, jeśli będziemy potrzebowali urlopu? Pierwsza praca na umowie o pracę daje wam prawo do 20 dni urlopu rocznie. Wyższy wymiar, czyli 26 dni, przysługuje osobom, które mają staż pracy w wysokości 10 lat i wyżej. Do okresu zatrudnienia, co istotne, wlicza się również czas trwania nauki:

1. liceum – staż w wysokości 4 lat
2. technikum – staż w wysokości 5 lat
3. szkoła policealna – staż w wysokości 6 lat
4. ukończenie studiów wyższych – staż w wysokości 8 lat

Pierwsza praca określa sposób naliczania urlopu wypoczynkowego. Urlop wyliczany jest proporcjonalnie (1/12 za każdy przepracowany miesiąc) i możliwe jest skorzystanie z niego już po pierwszym miesiącu pracy. Jest to coś, co trzeba dogadać z pracodawcą – chyba, że chcecie skorzystać z tzw. UŻ, czyli urlopu na żądanie. Jego wymiar to 4 dni w ciągu roku, ALE UWAGA: to NIE jest urlop dodatkowy, ale stanowi on wykorzystanie dni naszego podstawowego urlopu w wysokości 20/26 dni.

A jakie wynagrodzenie? 

Powinniście wiedzieć jedną rzecz: wynagrodzenie powinniście otrzymać najpóźniej do 10 dnia kolejnego miesiąca kalendarzowego. Pamiętajcie także, że nie możecie pracować za mniej niż najniższa krajowa – jest to po prostu niezgodne z prawem.

Jeśli nie do końca orientujecie się w netto/brutto i wszelkich ulgach i innych wyliczeniach – możecie skorzystać z kalkulatorów wynagrodzeń, które dostępne są różnych stronach w internecie.

Na pewno w pierwszych dniach będzie towarzyszył wam stres i w ogóle będzie to dla was duże przedsięwzięcie, ale zapewniamy – wszystko będzie dobrze. Teraz wiecie już najważniejsze rzeczy, więc nie pozostaje nam nic innego jak życzyć wam powodzenia na nowym stanowisku!

---